Ni kaꞌan Jesús ma in tnuꞌu vijin tee ni saka triu ma
13
Te maa kivi yukan ni ndee Jesús ma veꞌe ma,
te ni jaꞌan ya ichi yuꞌu mar ma,
te ni jinkoo ya.
2 Te ni ka ndututu kuaꞌa xeen ñayii,
te chukan kúu ja ni kaa Jesús ma in nuu barcu iyo nuu ndute ma,
te ni jinkoo ya,
te ka iyo ñayii ma yuꞌu ndute ma.
3 Te ni kejaꞌa ya kuaꞌa tnuꞌu vijin ni kaꞌan ya,
te in tnuꞌu vijin yaꞌa ni kaꞌan ya,
te jiñaꞌa ya:
―‍Jin koninisoꞌo ni ja káꞌan sa a.
In tee,
ni kee de kuan saka de triu.
4 Te ja ni saka de ma,
jaku ni ka jinkava ichi jika de ma,
te ni ka kenda koo lasaa ma,
te ni ka jaa ti.
5 Te jaku‑ka ni ka jinkava neꞌun yuu ma,
nuu masu iyo kokon ñuꞌú ma.
Triu yukan chi ni ka jite yachi i,
chi vaa masu ñuꞌú kokon ni ka niꞌi i ma.
6 Kovaa nuu ni jinu kandii ma,
te ni ka kayu i,
te ni ka yichi i,
chi vaa masu ni ka niꞌi yoꞌo vaꞌa i.
7 Te jaku‑ka triu ma ni ka jinkava neꞌun iñu ma,
te ni ka jaꞌnu iñu ma,
te ni ka skueꞌne i triu ma.
Te chukan kúu ja ñatuu ni ka kuu triu ma.
8 Kovaa jaku tnaꞌa ja ni ka jinkava nuu ñuꞌú vaꞌa ñuꞌú kokon ma,
te triu yukan chi ni ka jaꞌnu i,
te naꞌnu naꞌnu yoko ni ka kana koo i,
te ni ka chitu vaꞌa i chi sava yoko i ma ni ka chitu cientu triu,
te sava yoko i ma chi uni xiko (60),
te sava‑ka yoko i ma oko uxi (30) triu ni ka chitu i.
9 Nde ni iyo soꞌo ja koninisoꞌo ni,
te koninisoꞌo vaꞌa ni ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
Ni kaxtnuꞌu Jesús ma navaꞌa ni kaꞌan ya tnuꞌu vijin ma
10 Te ni ka jan tuꞌva tee ka ndikin ya ma,
te ni ka jiñaꞌa de ya:
―‍¿Navaꞌa káꞌan ni tnuꞌu vijin nuu ñayii ma?
―‍ka kuu de ka jiñaꞌa de.
11 Te ni ndakoneꞌe ya:
―‍Suꞌsi ma,
jâ ni kaxtnuꞌu ya nuu ndijin naxe tatnuni ya ma.
Kovaa nuu ñayii ñatuu ka kandija ya ma chi ñatuu.
12 Vaa ñayii nevaꞌa kuaꞌa‑ka ja vii ja luu ni skutaꞌvi ñaꞌa Suꞌsi ma chi suꞌva niꞌi kuaꞌa‑ka i,
kovaa ñayii ñatuu nawa nevaꞌa i ma chi suꞌva xtandiyo ya onde jaku ja nevaꞌa i ma.
13 Chukan kúu ja tnuꞌu vijin káꞌan sa nuu i ma,
vaa visi ka ndeꞌya i,
kovaa ñatuu ka jini i,
te visi ka jinisoꞌo i,
kovaa ñatuu ka jakuꞌni ini i.
14 Te ka ndoꞌo i ndaka sukan ni kaꞌan tee kúu Isaías tee ni yo ndakaxtnuꞌu tnuꞌu ni yo waꞌa Suꞌsi ma:
Jin koninisoꞌo ni,
kovaa masu jin jakuꞌni ini ni.
Te jin kondeꞌya ni,
kovaa masu jin kuni ni.
15 Vaa ini anua ñayii yaꞌa chi ni ka ndukaji,
te soꞌo i ma ni ka nduvee,
te nduchinuu i ma chi ni ka ndandesi,
sukan‑vaꞌa ma kuu jin kondeꞌya i jiꞌin nduchinuu i ma,
te ma jin koninisoꞌo i jiꞌin soꞌo i ma,
te ma jin jakuꞌni ini i ma,
te ma jin ndasama ja ka jani ini i ma,
te ma jin nduvaꞌa i.
16 ’Kovaa ndijin chi ja vavaꞌa ka kuu nduchinuu ni a,
vaa ka jini i,
te ja vavaꞌa ka kuu soꞌo ni a,
vaa ka jinisoꞌo i.
17 Vaa ja ndaa káꞌan sa ja kuaꞌa tee ni ka yo ndakaxtnuꞌu tnuꞌu ni yo waꞌa Suꞌsi ma,
jiꞌin ñayii ni ka yo saꞌa ja vaꞌa ma,
ni ka yo kuni i ja jin kondeꞌya i ja ka ndeꞌya ni a,
kovaa ñatuu ni ka jini i,
te ni ka yo kuni i ja jin koninisoꞌo i ja ka ninisoꞌo ni a,
kovaa ñatuu ni ka jinisoꞌo i ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
Ni kaxtnuꞌu Jesús ma nawa kúni kaꞌan tnuꞌu vijin tee ni saka triu ja ni kaꞌan ya ma
18 Te jiñaꞌa Jesús ma:
―‍Chukan kúu ja jin koninisoꞌo ni,
te káxtnuꞌu sa nawa kúni kaꞌan tnuꞌu tee ni saka triu ma.
19 Te ñayii ka jinisoꞌo tnuꞌu sukan tátnuni Suꞌsi ma,
te nú ñatuu ka ndi ini i ja jin jakuꞌni vaꞌa ini i ma,
te kénda tachi ma,
te xtandiyo i tnuꞌu ni jakun‑nee ini anua ñayii ma.
Ñayii yaꞌa ka kuu sukan ka kuu triu ni ka jinkava ichi ma.
20 Te jaku ñayii ma chi sukan ka kuu triu ni ka jinkava neꞌun yuu ma ka kuu i.
Vaa ka jinisoꞌo i tnuꞌu vii tnuꞌu vaꞌa ya ma,
te sii ini ka ninisoꞌo i.
21 Kovaa ñatuu ka niꞌi yoꞌo vaꞌa i,
te ñatuu kuu jin konukuiñi vaꞌa i.
Te nú ka ndoꞌo ka neni i,
xi jin sondikin ñaꞌa i ja kuechi tnuꞌu vii tnuꞌu vaꞌa Suꞌsi ma,
sani te ka xndoo i te ñatuu ka kandija‑ka i sukan káꞌan ya ma.
22 Jaku‑ka ñayii ma chi sukan ka kuu triu ni ka jinkava neꞌun iñu ma ka kuu i.
Ka jinisoꞌo i tnuꞌu vii tnuꞌu vaꞌa ma,
kovaa ndaka tniñu iyo ñuu ñayivi yaꞌa,
ka xndi ini xeen ñaꞌa i,
te ka ndi ini xeen i ja jin koo xuꞌun i,
te ndaka chaꞌa,
kívi ñaꞌa i te xndaꞌvi ñaꞌa i,
te ka ndunaa i tnuꞌu vii tnuꞌu vaꞌa ya ma,
te chukan kúu ja ñatuu kuu ja jin saꞌa i sukan kúni Suꞌsi ma.
23 Kovaa in jichi‑ka ñayii ma chi ka jinisoꞌo i tnuꞌu vii tnuꞌu vaꞌa ya ma,
te ka kandija i,
te vivii ka saꞌa i sukan kúni Suꞌsi ma.
Te ñayii yaꞌa chi sukan ka kuu triu ni ka jinkava nuu ñuꞌú vaꞌa ma,
sukan ka kuu i.
Vaa jaku i ma ka kuu sukan ka kuu yoko triu ja ni ka waꞌa i cientu triu ma,
te jaku‑ka i ma ka kuu sukan ka kuu yoko ni ka waꞌa uni xiko (60) triu ma,
te jaku‑ka i ma ka kuu sukan ka kuu yoko ni ka waꞌa oko uxi (30) triu ma ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
Ni kaꞌan Jesús ma in tnuꞌu vijin triu ma jiꞌin yiꞌi ma
24 Ni kaꞌan ya in‑ka tnuꞌu vijin,
te jiñaꞌa ya:
―‍Sukan tátnuni Suꞌsi iya iyo andivi ma,
inuu kúu i jiꞌin in tee ni saka ini itu de ma triu vaꞌa.
25 Te nani kixi de ma,
ni kii suchi ñatuu kétnaꞌa ini jiꞌin de ma,
te ni xsiava i ndikin yiꞌi neꞌun triu ma,
te kuaꞌan i.
26 Te nuu ni jite triu ma te ve kuaꞌnu i ma,
sani te ni jite tna yiꞌi ma.
27 Te tee ka jinukuechi nuu tee xi‑itu ma,
ni ka kenda koo de,
te ka jiñaꞌa de:
“Señor,
¿masu triu vaꞌa ni saka ni ini itu ni ma?
¿Te navaꞌa ni ka jite kuaꞌa yiꞌi ma?”,
ka kuu de ka jiñaꞌa de.
28 Te maa tee xi‑itu ma jiñaꞌa:
“In suchi ñatuu kétnaꞌa ini jiꞌin sa ni saꞌa saꞌa.”
Te ka jiñaꞌa tee ka jinukuechi nuu de ma:
“¿Kúni ni ja jin koo sa jin tnuꞌu sa?”,
ka kuu de ka jiñaꞌa de.
29 Te jiñaꞌa de:
“Ñaꞌa.
Nú ñaꞌa,
te ja jin tnuꞌu ni yiꞌi ma,
te nasa jin tnuꞌu tna ni triu sa ma.
30 Jin kuaꞌa ni tnuꞌu,
te jin kuaꞌnu kaa maa i te onde kivi jin ndaxtutu o triu ma,
te kuñaꞌa sa tee jin kaꞌnde ma:
Jin ndaxtutu ni xinañuꞌu‑ka yiꞌi ma,
te in nuꞌni in nuꞌni jin kuꞌni ni,
sukan‑vaꞌa jín kayu i.
Kovaa triu ma chi jin ndaxtutu ni,
te jin ndatnaa vaꞌa ni.”
Saꞌa kuñaꞌa tee xi‑itu ma ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
Ni kaꞌan Jesús ma in tnuꞌu vijin in ndikin tnu mostaza
31 Te ni kaꞌan Jesús ma in‑ka tnuꞌu vijin,
te jiñaꞌa ya:
―‍Sukan kúu in ndikin tnu mostaza,
sukan ko kuu ja tatnuni Suꞌsi iya iyo andivi ma.
Te in tee,
ni tnii de ndikin tnu mostaza ma,
te ni skee de itu de ma.
32 Te ndikin ma chi in ja luluu tiꞌi‑ni kúu i neꞌun ndaka‑ka ndikin iyo ñuu ñayivi a,
kovaa nuu ni jite i ma,
te ni jaꞌnu in yutnu kuiꞌi,
te kúu sukun sukun tnu,
te suu tnu sukun xeen‑ka sana ndaka‑ka ja ka sunkoo ñayii ma nuu huerta i ma,
te lasaa ka ndava andivi ma chi kuu jin saꞌa ti taka ti neꞌun ndaꞌa tnu ma ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
Ni kaꞌan Jesús ma in tnuꞌu vijin levadura ma
33 Te ni kaꞌan Jesús ma in‑ka tnuꞌu vijin,
te jiñaꞌa ya:
―‍Sukan saꞌa levadura ma,
sukan ko kuu nuu tatnuni Suꞌsi ma.
Vaa nú in ñaꞌa,
ni sakanuu ña levadura ma jiꞌin uni jichi ñujan triu ma,
te levadura ma ni‑kaꞌnu kivi i,
onde kundee i xsjaa i ni‑kaꞌnu ñujan ma ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
Ni yo kaꞌan Jesús ma tnuꞌu vijin ma nuu ñayii ñatuu ka jan‑taꞌvi sii ini tnuꞌu ya ma
34 Te ni kaꞌan Jesús ma ndaka tnuꞌu vijin yaꞌa nuu ñayii ma.
Te ni‑in tnuꞌu ni yo kaꞌan ya ma ñatuu ni yo kaxtnuꞌu ndijin ya,
suꞌva ndimaa tnuꞌu vijin ni yo kaꞌan ya.
35 Te sukan ni yo saꞌa ya,
sukan‑vaꞌa ko kuu ndaka sukan ni kaꞌan tee ni yo ndakaxtnuꞌu tnuꞌu ni yo waꞌa Suꞌsi ma:
Kaꞌan sa tnuꞌu vijin nuu ñayii ma.
Kaxtnuꞌu sa tnuꞌu ka iyo yuꞌu onde nuu ni saꞌa Suꞌsi ma ñuu ñayivi ya,
‍kúu de káꞌan de.
Ni kaxtnuꞌu Jesús ma nawa kúni kaꞌan tnuꞌu vijin triu ma jiꞌin yiꞌi ma
36 Sani te ni ndakuan‑taꞌvi Jesús ma ñayii ma,
te ni ndivi ya ini veꞌe ma.
Te ni ka jan tuꞌva ñaꞌa tee ka ndikin ya ma,
te ka jiñaꞌa de:
―‍Ndakaxtnuꞌu ni nawa kúni kaꞌan tnuꞌu vijin ja ni kaꞌan ni ja kuu yiꞌi ni kana itu triu ma ―‍ka kuu de ka jiñaꞌa de.
37 Te ni ndakoneꞌe ya,
te jiñaꞌa ya:
―‍Tee ni saka triu ma kúu saña,
ja kúu sa iya vee ñayivi ñuu ñayivi a.
38 Te itu ma kúu ñuu ñayivi a.
Te triu vaꞌa ma ka kuu ñayii jin kivi koo nuu tatnuni Suꞌsi ma,
te yiꞌi ma ka kuu ñayii ka saꞌa sukan kúni tachi ma.
39 Te suchi ni xsiava ndikin yiꞌi ma kúu tachi ma,
te kivi jin ndaxtutu ñayii ma kúu kivi xnaa Suꞌsi ma ñuu ñayivi a.
Te ñayii jin ndaxtutu ma ka kuu ángel ma.
40 Te sukan jin ndaxtutu i yiꞌi ma te jin kaꞌmi i nuu ñuꞌu ndúꞌva ma,
sukan ko kuu kivi naa ñuu ñayivi a.
41 Te maa sa ja kúu sa iya vee ñayivi ñuu ñayivi a,
tetniñu sa ángel sa ma,
te jin ndaxtutu i ndaka ñayii ni ka yo saꞌa ja uꞌvi ma te ni ka yo skaꞌan i ñayii ma ja jin saꞌa tna i ja uꞌvi ma,
sukan‑vaꞌa ma jin koo‑ka i nuu tatnuni sa ma.
42 Te jin tnaa i ñayii yukan ma nuu káyu kóko ñuꞌu iꞌni ma,
vaa yukan kúu nuu jin ndandaꞌyu i,
te jin ndakandiꞌi jin ndakandiꞌi i nuꞌu i ma ja jin ndoꞌo jin neni i ma.
43 Sani te ñayii ka saꞌa ja vaꞌa ma,
vivii jin konaꞌa i nuu tatnuni Yuva o Suꞌsi ma,
sukan yéꞌe niꞌni kandii ma,
sukan jin konaꞌa i.
’Te nde ni iyo soꞌo ja koninisoꞌo ni,
te koninisoꞌo vaꞌa ni.
Ni kaꞌan Jesús ma in tnuꞌu vijin siki in ja ndee yaꞌvi xeen ja yinee yuꞌu i ini itu ma
44 ’Te suni nuu tatnuni Suꞌsi ma kúu sukan kúu in ja ndee yaꞌvi xeen,
te yinee yuꞌu i ini itu ma.
Chukan kúu ja in tee,
ni ndaniꞌi de ja ndee yaꞌvi xeen yinee ini itu yukan ma,
te ni ndachuꞌu vaꞌa‑ka de,
te ni jaꞌan sii ini de ni jan nu xiko de ndaka ja nevaꞌa de ma,
te ni ndakuaan de ñuꞌú yukan.
Ni kaꞌan Jesús ma in tnuꞌu vijin siki yuu vivii nani perla ma
45 ’Te suni inuu kúu nuu tatnuni Suꞌsi ma jiꞌin in tee ndákuaan yuu vivii nani perla ma te ndáxiko de ma.
46 Te ni ndaniꞌi de in perla vivii xeen‑ka kaa,
te suni ni jaꞌan de,
te ni ndaxiko de ndaka ja nevaꞌa de ma,
te ni jaan de perla vivii‑ka kaa ma.
Ni kaꞌan Jesús ma in tnuꞌu vijin siki ñunu táva tiaka ma
47 ’Te suni sukan kúu in ñunu táva tiaka ma,
sukan kúu nuu tatnuni Suꞌsi ma,
vaa ni ka skee i ñunu ma nuu mar ma,
te ni ka jakun‑nee ndaka jichi tiaka ma.
48 Te nuu jâ ni chitu ñunu ma,
te ni ka ndatava i.
Te ni jan koo i yuꞌu ndute ma,
te ni ka ndakaji i tiaka vaꞌa ma,
te ni ka ndatnaa i ti nuu chika ma.
Te kiti masu ka iyo vaꞌa ma,
ni ka skana i ti.
49 Te suni sukan ko kuu kivi naa ñuu ñayivi a chi kenda koo ángel ma,
te jin ndaxtutu i ndaka ñayii ka saꞌa ja uꞌvi ma neꞌun ñayii ka saꞌa ja vaꞌa ma.
50 Te jin skee i ñayii ni ka yo saꞌa ja uꞌvi ma nuu káyu kóko ñuꞌu iꞌni ma,
te jin ndandaꞌyu i,
te jin ndakandiꞌi jin ndakandiꞌi i nuꞌu i ma ja jin ndoꞌo jin neni i ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
Ni kaꞌan Jesús ma in tnuꞌu vijin siki ja jaa ma jiꞌin ja jâ ni kuu kii‑ka iyo ma
51 Te Jesús ma,
jiñaꞌa ya:
―‍¿Ni ka jakuꞌni ini ni ndaka ja káꞌan sa a?
―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
Te maa de ni ka ndakoneꞌe:
―‍Ni ka jakuꞌni ini sa,
Señor ―‍ka kuu de ka jiñaꞌa de.
52 Te jiñaꞌa ya:
―‍Chukan kúu ja ndaka tee ka skuaꞌa tnuꞌu ni tatnuni Moisés ma,
te nuna jin kutuꞌva‑ka de sukan tátnuni Suꞌsi iya iyo andivi ma,
te jin ko kuu de sukan kúu in tee vaꞌa in tee ndichi jito vaꞌa ñayii ka iyo veꞌe de ma,
te kéneꞌe de ja vavaꞌa nevaꞌa de ma,
ja jaa ma jiꞌin ja jâ ni kuu kii‑ka iyo ma ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
Ñayii ka iyo ñuu maa Jesús ma chi masu nde ka kandija i ya
53 Te nuu ni jinu ni kaꞌan Jesús ma tnuꞌu vijin yaꞌa,
te kuan noꞌo ya.
54 Nuu ni ndenda ya ma,
te ni kejaꞌa ya káxtnuꞌu ya tnuꞌu ya ma nuu ñayii ka iyo ini in veñuꞌu luluu ma.
Te ni ka saꞌvi‑nka ini i,
te ka jikan‑tnuꞌu tnaꞌa i:
―‍¿Ndenu ni kutuꞌva suchi yaꞌa ndaka tnuꞌu ndichi káꞌan i a jiꞌin milagru saꞌa i a?
55 ¿Masu suchi yaꞌa kúu saꞌya carpinteru ma?
¿Masu siꞌi i kúu ñaꞌa nani María ma?
¿Te masu ñani i ka kuu Santiago ma,
José ma,
Simón ma,
jiꞌin Judas ma?
56 ¿Te masu yaꞌa ka iyo tna kuꞌva i a neꞌun ndaka o a?
¿Ndenu ni kutuꞌva i ndaka chaꞌa ja káꞌan i a jiꞌin ja saꞌa i a?
―‍ka kuu ñayii ma ka kaꞌan i.
57 Te ni ka ndakiti ini i ja káꞌan ya ma.
Kovaa jiñaꞌa Jesús ma:
―‍Ni‑kaꞌnu ñuu ñayivi a chi ka chiñuꞌu i in tee ndákaxtnuꞌu tnuꞌu ni waꞌa Suꞌsi ma,
kovaa ñuu maa de ma jiꞌin ñayii veꞌe de ma,
masu na nde ka chiñuꞌu i de.
Te sukan ka saꞌa ñaꞌa ni vitna ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
58 Te ñatuu ni saꞌa ya kuaꞌa milagru vaa yukan chi masu nde ka kandija i ya ma.