Ni tetniñu Jesús ma tee ka ndikin ya ma, ja na jin kaxtnuꞌu de tnuꞌu vii tnuꞌu vaꞌa Suꞌsi ma
9
Jesús ma,
ni ndaxtutu ya ndi‑uxi uu tee ka ndikin ya ma,
te ni waꞌa ya tnuꞌu ndee tnuꞌu ndatnu,
sukan‑vaꞌa jin tatnuni de nuu tachi ma,
te jin xndoo i ñayii ka yinee i ma,
te jin kakan‑taꞌvi de nuu Suꞌsi ma,
te jin nduvaꞌa ñayii ka kuꞌu ma.
2 Te ni tetniñu ya de ja jin kaxtnuꞌu de tnuꞌu vii tnuꞌu vaꞌa sukan tatnuni Suꞌsi ma,
te jin kakan‑taꞌvi de nuu Suꞌsi ma,
te jin nduvaꞌa ñayii ka kuꞌu ma.
3 Te jiñaꞌa ya:
―‍Máko jin kindaꞌa ni ndatniñu jin koo ni.
Ni a karroti ni,
ni a bolsa ni,
ni a xita jin kaa ni,
ni a xuꞌun,
ni a saꞌma jin ndaxsama ni maa ni.
4 Ndevaꞌa‑ni veꞌe kenda koo ni ma,
te jin kendoo ni onde kivi jin nde koo ni ñuu yukan.
5 Te ndevaꞌa‑ni ñuu ñatuu ka kuni i ja jin kuan‑taꞌvi ñaꞌa i ma,
te jin nde koo ni ñuu yukan,
te jin skoyo ni ñuyaka jaꞌa ni ma,
sukan‑vaꞌa ñayii yukan,
jín konaꞌa i ja jâ ni ka xtuꞌva ni i ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
6 Ni ka ke koo de,
te kuan koo de ni‑kaꞌnu yuꞌu ñuu ma,
ka kaxtnuꞌu de tnuꞌu vii tnuꞌu vaꞌa Suꞌsi ma,
te ka jikan‑taꞌvi de nuu Suꞌsi ma,
te ka nduvaꞌa ñayii ka kuꞌu ma.
Ndí ini tee kúu Herodes ma
7 Te tee kúu rey Herodes ma,
ni jinisoꞌo de ja ka kaꞌan i ndaka sukan kúu ma,
te ñatuu níꞌi ini de naxe kani ini de.
Vaa jaku i ka kaꞌan ja Juan ma ni ndateku,
8 te jaku‑ka i ka kaꞌan ja ni ndenda Elías ma,
te jaku‑ka i ka kaꞌan ja in tee janaꞌa ni ka yo ndakaxtnuꞌu tnuꞌu ni yo waꞌa Suꞌsi ma ni ndateku.
9 Kovaa Herodes ma,
káꞌan de:
―‍Vitna ja maa o ni tetniñu ja jin kaꞌnde i xini Juan ma,
¿na in kúu tee yaꞌa ja jinisoꞌo o ja kuaꞌa xeen ja ka ndakani i ja kuu de ma?
―‍kúu de káꞌan de.
Chukan kúu ja Herodes ma,
ni yo nduku de naxe kuni de Jesús ma.
Ni saꞌa Jesús ma ja ni ndukuaꞌa xtatila ma jiꞌin tiaka ma, te ni kanda ja ni ka jaa uꞌun mil tee
10 Nuu ni ka ndenda koo tee ka kuu apóstol ma,
ni ka ndakani de nuu Jesús ma ja ni ka saꞌa de ma.
Sani te ni jeka ya de,
te kuaꞌan ya jiꞌin maa‑ni de in ñuu nani Betsaida.
11 Kovaa nuu ni ka jini ñayii ma ja kuaꞌan ya ma,
te ni ka ndikin i ya,
te Jesús ma,
ni jan‑taꞌvi ya i,
te ni kaxtnuꞌu ya tnuꞌu vii tnuꞌu vaꞌa sukan tatnuni Suꞌsi ma,
te ni ndasavaꞌa ya ñayii ka kuꞌu ma.
12 Nuu ve kukuee ma,
ni ka jan tuꞌva ñaꞌa ndi‑uxi uu tee ka ndikin ya ma,
te ka jiñaꞌa de:
―‍Ndakuan‑taꞌvi ni nuu ñayii a,
sukan‑vaꞌa jín koo i jín ndatatu i,
te jín nduku i nawa jin kaa i ichi yuꞌu ñuu ma jiꞌin ichi yuku ma,
vaa nuu ka iyo o a chi masu nawa iyo kuiti ―‍ka kuu de ka jiñaꞌa de.
13 Jesús ma,
jiñaꞌa ya:
―‍Jin kuaꞌa maa ni ja jin kaa i ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
Te ni ka ndakoneꞌe de:
―‍Masu nawa ka nevaꞌa sa,
yika‑ni ja uꞌun‑ni xtatila te uu‑ni tiaka,
te nú sukan te jín koo sa jin kuaan sa ja jin kaa ndaka ñayii yaꞌa ―‍ka kuu de ka jiñaꞌa de.
14 Te visi uꞌun mil tee ka iyo.
Kovaa Jesús ma,
jiñaꞌa ya tee ka ndikin ya ma:
―‍Jin saꞌa ni ja jin kunukoo uu xiko uxi (50),
uu xiko uxi (50) ñayii a ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
15 Sukan ni ka saꞌa de,
te ni ka jinkoo ndaka ñayii ma.
16 Sani te Jesús ma,
ni tnii ya ndi‑uꞌun xtatila ma jiꞌin nduu tiaka ma,
te ni ndonenuu ya ichi andivi ma,
te ni ndakuan‑taꞌvi ya nuu Suꞌsi ma ja ndaka ja ni waꞌa ya ja jin kaa de ma,
te ni taꞌvi ya.
Sani te ni waꞌa ya tee ka ndikin ya ma,
sukan‑vaꞌa jin kuaꞌa de ja jin kaa ndaka ñayii ma.
17 Ndaka ñayii ma,
ni ka jaa i onde ni ka ndutu chii i ma,
te ni ka ndaxtutu de ndaka‑ka ja ni kendoo ma,
te ni ka ndachitu uxi uu‑ka chika.
Pedro ma, ni kaꞌan de ja Jesús ma kúu Cristo iya ni tetniñu maa Suꞌsi ma
18 In kivi,
te yikuu maa in‑ni Jesús ma jikan‑taꞌvi ya,
te ka iyo tna tee ka ndikin ya ma,
te ni jikan‑tnuꞌu ya de:
―‍¿Na in kúu sa,
ka kaꞌan ñayii ma?
―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
19 Te ni ka ndakoneꞌe de:
―‍Jaku ñayii ma,
ka kaꞌan i ja Juan tee skuandute ma kúu ni,
te jaku‑ka i ma ka kaꞌan ja Elías ma kúu ni,
te jaku‑ka tuku i ma ka kaꞌan ja in tee janaꞌa ni yo ndakaxtnuꞌu tnuꞌu ni yo waꞌa Suꞌsi ma ni ndateku ―‍ka kuu de ka jiñaꞌa de.
20 Te ni jikan‑tnuꞌu ya:
―‍Te ndijin,
¿na in kúu sa,
ka kaꞌan ni?
―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
Te Pedro ma,
ni ndakoneꞌe de:
―‍Ndijin kúu Cristo iya vee nuu Suꞌsi ma ―‍kúu de jiñaꞌa de.
21 Kovaa Jesús ma,
ni sacargu xeen ya de ja máko jin kuñaꞌa de sukan nuu ni‑in ñayii ma.
Jesús ma, ni kaxtnuꞌu ya ja jin kaꞌni i ya kovaa ndateku ya
22 Te jiñaꞌa ya:
―‍Saña ja kúu sa iya vee ñayivi ñuu ñayivi a chi iyo sa ja ndoꞌo neni sa,
te jin saxiko ñaꞌa tee ka ndanuu ma,
jiꞌin tee ka tatnuni nuu sutu ma,
jiꞌin tee ka skuaꞌa tnuꞌu ni kaxtnuꞌu Moisés ma,
te jin kaꞌni ñaꞌa de.
Kovaa nuu uni kii ma,
te ndateku sa ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
23 Sani te jiñaꞌa ya nuu ndaka de ma:
―‍Nú na in kúni ja kondikin ñaꞌa i,
máko saꞌa i sukan játna ini maa i ma,
suꞌva kondikin vavaꞌa ñaꞌa i ndaka kivi,
visi ndóꞌo néni i sukan ndóꞌo néni ñayii jiso krusi i ma te kuaꞌan i nuu kûu i ma.
24 Vaa ñayii kúni ja koo vaꞌa i ñuu ñayivi ya chi skenaa i anua i ma.
Kovaa nú na in,
visi na kûu i ñuu ñayivi ya ja kuechi ja káxtnuꞌu i tnuꞌu maa sa a chi ndaniꞌi taꞌvi i.
25 ¿Na nde jiniñuꞌu ja in ñayii,
te konevaꞌa i ndaka ja iyo ñuu ñayivi a te skenaa i anua i ma?
26 Te nú nde ni na kukan‑nuu ja maa sa iyo jiꞌin ni te kukan‑nuu ni ja jini ni tnuꞌu ni kaxtnuꞌu sa a,
neꞌun ñayii tiempu yaꞌa ja ndimaa ka saꞌa i ja uꞌvi ma te ka ndiso kuechi i ma,
te jin konaꞌa ni ja saña ja kúu sa iya vee ñayivi ñuu ñayivi a chi ndakukan‑nuu ñaꞌa sa kivi ndii sa jiꞌin jayiñuꞌu maa sa ma,
jiꞌin jayiñuꞌu Yuva sa ma,
jiꞌin jayiñuꞌu ndaka ángel ka jinukuechi nuu ya ma.
27 Ja ndaa káꞌan sa ja ka iyo jaku ni ja ka iyo ni yaꞌa ja masu jin kûu ni onde jin kuni ni sukan tatnuni Suꞌsi ma ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
Ni kaxtnuꞌu Suꞌsi ma ja Saꞌya maa ya kúu Jesús ma
28 Nuu una kii ja ni kaꞌan ya sukan ma,
Jesús ma,
ni jaꞌan ya in yuku,
ja kakan‑taꞌvi ya nuu Suꞌsi ma,
te ka ndikin ñaꞌa Pedro ma,
jiꞌin Santiago ma,
jiꞌin Juan ma.
29 Nani jikan‑taꞌvi ya ma,
ni ndasama nuu ya ma,
te saꞌma ya ma,
ni ndukuijin kuijin i,
te jándute i.
30 Te ni kenda koo uu tee ka ndatnuꞌu jiꞌin ya.
Te Moisés ma jiꞌin Elías ma ka kuu de.
31 Te vivii yéꞌe niꞌni nuu ka iyo de jiꞌin ya ma,
sukan kaa nuu iyo maa Suꞌsi ma.
Te ka ndatnuꞌu de jiꞌin ya sukan ndoꞌo ya ñuu Jerusalén ma,
jiꞌin sukan ndaa ya noꞌo ya andivi ma.
32 Visi Pedro ma jiꞌin tee ka ndikin tnaꞌa jiꞌin de ma,
jin kusu xeen de ka kuni de,
kovaa ni ka yo ndito de,
te ni ka jini de jayiñuꞌu Jesús ma jiꞌin nduu tee ka iyo jiꞌin ya ma.
33 Nuu ni ka ndusiin tee yukan jiꞌin Jesús ma,
Pedro ma,
jiñaꞌa de:
―‍Teskuaꞌa,
¡vaꞌa‑ni ja ka iyo sa yaꞌa!
Jín saꞌa sa uni veꞌe ndaꞌa yutnu,
in kuenda maa ni,
te in‑ka kuenda Moisés ma,
te in‑ka kuenda Elías ma ―‍kúu de jiñaꞌa de.
Kovaa Pedro ma,
masu ni ndasaꞌa de kuenda nawa kúu ja káꞌan de ma.
34 Nani káꞌan de ma,
te ni kenda in viko,
ni nukun‑tuu i de.
Te ja ka iyo de meꞌñu viko ma,
ni ka yuꞌu xeen de.
35 Sani te onde neꞌun viko ma,
te ni ka jinisoꞌo de ja saꞌa ni kaꞌan Suꞌsi ma:
―‍Saꞌya sa kúu iya yaꞌa,
iya ni kaji maa sa kúu ya:
Te jin koninisoꞌo ni ja káꞌan ya a ―‍kúu ya káꞌan ya.
36 Te ora nuu ni ka jinisoꞌo de ja káꞌan ya ma,
Jesús ma,
ni kendoo maa in‑nka ya.
Te neꞌun kivi yukan,
tee ka ndikin ya ma,
ñatuu ni ka kaꞌan de nuu ni‑in ñayii ja ni ka jini de ma.
Jesús ma, ni keneꞌe ya tachi ni yo saneé in suchi jaa, te ni nduvaꞌa i
37 Kivi xtnee ma nuu ni ka nu koo de yuku ma,
kuaꞌa xeen ñayii ni ka ke koo ja jin ndatnaꞌa i jiꞌin Jesús ma.
38 Te neꞌun ñayii yukan iyo in tee,
káyuꞌu de jiñaꞌa de:
―‍Teskuaꞌa,
jikan‑taꞌvi sa nuu ni ja kii ni te kuni ni sukan ndóꞌo saꞌya sa a,
vaa kútoo sa i,
te maa in maa tnuꞌu‑ni i nevaꞌa sa.
39 Te tachi ma,
iyo naxe,
te saꞌa i ja káyuꞌu neé káyuꞌu uun suchi a,
te skiki ñaꞌa i,
te jáa ti‑iñu yuꞌu i a.
Te saꞌa ndevaꞌa i suchi a,
te ñatuu kúni i ja xndoo i suchi a.
40 Ni ka jikan‑taꞌvi sa nuu tee ka ndikin tnaꞌa jiꞌin ni a,
ja na jin keneꞌe de tachi ma,
kovaa ñatuu ni kuu jin saꞌa de ―‍kúu de jiñaꞌa de.
41 Jesús ma,
ni ndakoneꞌe ya:
―‍¿Navaꞌa ñatuu ka kukanu ini ñaꞌa ni,
te soꞌo xeen ka ndaa ni?
¿Na saa‑ka kii jiniñuꞌu ja koo sa jiꞌin ni?
¿Te na saa‑ka kii kanda sa ja sukan‑ni ka kuu ni a?
Ki xsiaꞌa ni saꞌya ni a yaꞌa ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
42 Nuu ni kenda yatni suchi ma,
te tachi ma,
ni skana ñaꞌa i nuu ñuꞌú ma,
te ni skiki tuku ñaꞌa i.
Kovaa Jesús ma,
ni ndonda ya nuu tachi ma,
te ni xndoo i suchi ma.
Te sukan te ni ndasavaꞌa ya i,
te ni ndakuaꞌa ya i nuu yuva i ma.
43 Te ndaka ñayii ma,
ni ka saꞌvi‑nka ini i ja ndaka kúu saꞌa Suꞌsi ma.
Chaꞌa kúu ja ku‑uu jichi ja ni kaxtnuꞌu Jesús ma ja jin kaꞌni i ya kovaa ndateku ya
Nani ka saꞌvi‑nka ini ndaka ñayii ma ja ni saꞌa Jesús ma,
te jiñaꞌa ya tee ka ndikin ya ma:
44 ―‍Jin koninisoꞌo vaꞌa ni ja káꞌan sa a.
Máko jin ndunaa ni.
Vaa saña ja kúu sa iya vee ñayivi ñuu ñayivi a chi jin ndaxsiaꞌa ñaꞌa i nuu ndaꞌa tee ka tatnuni ñuu ñayivi a ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
45 Kovaa ñatuu ni ka jakuꞌni ini de ja káꞌan ya ma,
vaa Suꞌsi ma,
ñatuu ni waꞌa ya tnuꞌu ja jin jakuꞌni‑ni ini de.
Suni ka yuꞌu de ja jin ndakan‑tnuꞌu tuku de Jesús ma.
Ni kaxtnuꞌu Jesús ma na in ko kuu ja kanuu‑ka nuu Suꞌsi ma
46 Sani te tee ka ndikin ya ma,
ni ka kejaꞌa de ka jikan‑tnuꞌu tnaꞌa de na nde de ko kuu tee kanuu‑ka.
47 Jesús ma,
ja ni jinitnuni ya ja ka kaꞌan de ma,
ni tnii ya ndaꞌa in suchi luluu,
te ni jani ya i xiñi ya ma,
48 te jiñaꞌa ya:
―‍Nú na in kuan‑taꞌvi suchi luluu yaꞌa ja maa sa ma,
te jan‑taꞌvi ñaꞌa i maa sa.
Te nú na in jan‑taꞌvi ñaꞌa maa sa a,
te jan‑taꞌvi i iya ni tetniñu ñaꞌa ma.
Chukan kúu ja nú nde ni jani ini ja masu in ñayii kanuu‑ka kúu ni sana ndaka‑ka ni a,
te suu ni ko kuu tee kanuu‑ka nuu Suꞌsi ma ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
Ni kaꞌan Jesús ma ja ñayii ñatuu ndákiti ini nuu o ma chi kétnaꞌa ini i jiꞌin o
49 Juan ma,
jiñaꞌa de:
―‍Teskuaꞌa,
ni ka jini sa in tee ja ndákuneꞌe ñaꞌa de maa ni,
te ndónda de nuu tachi ma,
te ka nde koo i,
te ka nduvaꞌa ñayii ma.
Te ni ka jaꞌnu ndee sa,
te ka jiñaꞌa sa ja máko saꞌa‑ka de sukan,
vaa masu tee ka ndikin tnaꞌa jiꞌin o a kúu de ―‍kúu Juan ma jiñaꞌa de.
50 Jesús ma,
ni ndakoneꞌe ya:
―‍Máko jin sunkani ni ja ma kaꞌan‑ka de,
vaa nú na in ñatuu ndákiti ini nuu o a chi iyo i jiꞌin o ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
Jesús ma, ndónda ya nuu Santiago ma jiꞌin Juan ma
51 Nuu ve kuyatni ja kenda kivi ja noꞌo Jesús ma andivi ma,
ûni ni jani ini ya ja kiꞌin ya ñuu Jerusalén ma.
52 Te ni tetniñu ya tee jin koxtnuu jin koo de ñuu Samaria ma,
sukan‑vaꞌa jin nduku de ndenu koo ya ja kenda ya ma.
53 Kovaa ñayii ñuu Samaria ma,
ñatuu ni ka kuni i ja jin kuan‑taꞌvi i ya,
vaa ni ka jinitnuni i ja ichi ñuu Jerusalén ma kuaꞌan ya ma.
54 Nuu ni ka jini tee ka ndikin ya ma ja ñatuu ni ka jan‑taꞌvi i ya ma,
te ka jiñaꞌa Santiago ma jiꞌin Juan ma:
―‍Señor,
¿kúni ni ja jin tatnuni sa ja kuun ñuꞌu iꞌni andivi ma,
te xnaa i ñayii yaꞌa?
―‍ka kuu de ka jiñaꞌa de.
55 Kovaa Jesús ma,
ni ndakokuiñi ya,
te ni ndonda ya nuu de.
56 Sani te kuan koo de jiꞌin ya in‑ka ñuu.
Ñayii ka kuni ja jin kondikin i Jesús ma
57 Nani kuan koo de jiꞌin ya ichi ma,
te in tee,
jiñaꞌa de Jesús ma:
―‍Señor,
kúni sa ja kondikin ñaꞌa sa ndevaꞌa‑ni ndenu kiꞌin maa ni ―‍kúu de jiñaꞌa de.
58 Jesús ma,
ni ndakoneꞌe ya:
―‍Ñukuii ma,
ka iyo yavi ti,
te lasaa ma,
ka iyo taka ti,
kovaa saña ja kúu sa iya vee ñayivi ñuu ñayivi a,
ñatuu ndenu iyo nuu ndatatu sa ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
59 Jesús ma,
jiñaꞌa ya in‑ka de:
―‍Kondikin ñaꞌa ni ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
Kovaa ni ndakoneꞌe de:
―‍Señor,
kachi ni,
te xinañuꞌu chuꞌu sa yuva sa ma,
sana kondikin ñaꞌa sa ―‍kúu de jiñaꞌa de.
60 Jesús ma,
ni ndakoneꞌe ya:
―‍Xndoo ni ñayii ñatuu ka kachi ja saꞌa Suꞌsi ma ja jin koteku i ma,
te jín chuꞌu i ñayii ni ka jiꞌi ma.
Te ndijin,
kuáꞌan ni,
te kaxtnuꞌu ni sukan tatnuni Suꞌsi ma ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.
61 In‑ka tuku de jiñaꞌa nuu ya saꞌa:
―‍Señor,
kúni sa ja kondikin ñaꞌa sa,
kovaa xinañuꞌu,
kachi ni,
te kiꞌin sa jin nu kuan‑taꞌvi sa nuu ñayii veꞌe sa ma ―‍kúu de jiñaꞌa de.
62 Te Jesús ma,
ni ndakoneꞌe ya:
―‍Nú na in tníi ndaꞌa arado i ma,
masu kuu ndakonenuu yata i,
vaa ñayii jani uu jani uni‑ni ini i ma,
masu kuu i koo i jiꞌin Suꞌsi ma nuu tatnuni ya ma ―‍kúu ya jiñaꞌa ya.