Kivi ni ka kutaꞌvi ñayii ma Xtumani Ndios ma
2
Nuu ni kenda Viko Pentecostés ma,
ndaka tee ni tetniñu ya ma,
te in‑ni nuu ka iyo tutu de.
2 Sani te sanaa sanaa‑ni,
te onde ichi andivi ma ni kuu niniꞌi yuꞌu kuenda tnuꞌu ja yiꞌi xeen kajin,
te ni waꞌa sondaꞌa ni‑kaꞌnu ini veꞌe nuu ka iyo de ma.
3 Te sani te kuenda tnuꞌu ja ita ñuꞌu ndúꞌva ni ka jakonaꞌa xini ndi‑in ndi‑in de ma.
4 Te ndaka de ni ka kutaꞌvi Xtumani Ndios ma.
Sani te siin siin‑nka saꞌan ni ka kejaꞌa de ka kaꞌan de,
sukan ni waꞌa maa Xtumani Ndios ma ja jin kaꞌan de ma.
5 Te maa kivi yukan ni ka ndenda koo ndaka tee judío ka iyo ni‑kaꞌnu ñuu ñayivi a tee ka ñuꞌu ini de ja jin ko saꞌa tna de sukan kúni Suꞌsi ma.
6 Te nuu ni ka jinisoꞌo de sukan ni kuu yuꞌu ma,
te kuaꞌa xeen de ni jan koo ni ka ndututu,
te ñatuu ka niꞌi ini‑ka de naxe jin kani ini de ja ni ka jini de ma,
vaa ndi‑in ndi‑in de ma ka jinisoꞌo saꞌan maa maa ñuu nuu ve koo de ma ja ka kaꞌan tee ni tetniñu ya ma.
7 Te ûni ni ka saꞌvi kuiti‑nka ini de,
te ka kaꞌan ndi‑in ndi‑in de ma:
―‍¿Masu tee ñuu Galilea ma ka kuu ndaka tee ka kaꞌan a?
8 ¿Naxe kúu ja ka jakuꞌni ini ndi‑in ndi‑in o ja ka kaꞌan de saꞌan maa maa ñuu nuu ve koo o a?
9 Te vitna ja yoꞌo chi ve ndi koo o ñuu Partia ma,
ñuu Media ma,
ñuu Elam ma,
ñuu Mesopotamia ma,
ñuu Judea ma,
ñuu Capadocia ma,
ñuu Ponto ma,
ñuu Asia ma,
10 ñuu Frigia ma,
ñuu Panfilia ma,
ñuu Egipto ma,
jiꞌin ñuu kuechi Libia ma yatni Cirene ma.
Suni ka iyo tna jaku ñayii ve koo ñuu Roma ma.
11 Te jaku o ka kuu ñayii judío ya,
te jaku‑ka o ka kuu ñayii in‑ka ñuu te ni ka nduu o ñayii ñuu judío a.
Suni ñayii ve koo ñuu Creta ma jiꞌin ñuu Arabia ma.
Te ja ka kaꞌan tee yaꞌa chi ndaka o ka jakuꞌni ini,
vaa saꞌan maa maa o a ka kaꞌan de,
ja ka kaxtnuꞌu de ndaka ja vaꞌa ni saꞌa Suꞌsi ma ―‍ka kuu de ka kaꞌan de.
12 Ndaka ñayii ma,
ni ka saꞌvi‑nka ini i,
te ñatuu ka niꞌi ini i naxe jin kani ini i,
te ka jikan‑tnuꞌu tnaꞌa i:
―‍¿Nawa kúu ndaka chaꞌa?
―‍ka kuu i ka kaꞌan i.
13 Kovaa jaku i,
ka jakundee i de,
te ka kaꞌan i:
―‍Vâa ka ndajini de ―‍ka kuu i ka kaꞌan i.
Sukan ni kaxtnuꞌu Pedro ma tnuꞌu vii tnuꞌu vaꞌa Suꞌsi ma
14 Sani te Pedro ma,
ni ndokuiñi de jiꞌin ndi‑uxi in‑ka tee ni tetniñu Jesús ma,
te ni kaꞌan niniꞌi de jiñaꞌa de:
―‍Ndaka ni ja ka kuu ni ñayii judío a jiꞌin ndaka‑ka ni ja ka kuu ni ñayii ka iyo ñuu Jerusalén a,
jin koninisoꞌo vaꞌa ni,
te jin koninisoꞌo ndaka ni tnaꞌa ja káꞌan sa a.
15 Tee yaꞌa chi masu ka ndajini de sukan ka jani ini ni a,
vaa yika ka iin‑ni xtnee kúu.
16 Suꞌva chaꞌa kúu ja káꞌan nuu ni tee tee nani Joel tee ni yo ndakaxtnuꞌu tnuꞌu ni yo waꞌa Suꞌsi ma:
17 Káꞌan Suꞌsi ma:
Saꞌa ko kuu ja kivi ve ndiꞌi kii ma,
te tetniñu sa Xtumani maa sa a siki ndaka ñayii ma.
Sayii ni ma jiꞌin sasiꞌi ni ma,
jin ndakaxtnuꞌu i tnuꞌu maa sa ma.
Suchi jaa ma,
jin kuninuu i nawa kúni Suꞌsi ma ja kaxtnuꞌu ya,
te tee nijaꞌnu ma,
saꞌa Suꞌsi ma ja jin jani de nawa kúni Suꞌsi ma ja kaxtnuꞌu ya ma.
18 Suni siki tee jiꞌin ñaꞌa ka jinukuechi nuu sa ma tetniñu sa Xtumani maa sa a kivi yukan,
te jin ndakaxtnuꞌu i tnuꞌu sa a.
19 Te onde andivi ma saꞌa sa ja jin kuni ñayii ma seña kaxtnuꞌu sa ma,
te nuu ñuꞌú a jin kuni i ja ndute ma,
te nduu de niñi,
te jin kuni i nuu kayu koko ñuꞌu ma,
te kana yoko kuenda tnuꞌu ja ñuꞌma.
20 Te kandii ma,
ndutnuu i te kunee,
te yoo ma ndukuaꞌa sukan kaa niñi ma.
Saꞌa ko kuu xiꞌna‑ka sana kenda kivi ndenda Iya Tátnuni ma.
In kivi jayiñuꞌu,
in kivi kaꞌnu ko kuu kivi yukan.
21 Kovaa ndaka ñayii ka kandija te ka ndakuneꞌe i Iya Tátnuni ma,
jin kaku i te jin ndaniꞌi taꞌvi i kivi yukan.
Saꞌa ni ndakaꞌan tee kúu Joel ma.
22 ’Jin koninisoꞌo ni ñayii Israel tnaꞌa ja káꞌan sa a:
Ni ka jini vaꞌa,
ni ka jini vii maa ni ja Jesús iya ni iyo ñuu Nazaret ma kúu iya ni yo saꞌa kuaꞌa milagru nuu ka iyo ni a,
te sukan ni kaxtnuꞌu Suꞌsi ma nuu o ja maa ya ni tetniñu Jesús ma.
23 Te maa ya kúu iya ni ndataa tee nani Judas ma nuu ndaꞌa ni ma,
te maa ni chi ni ka jaꞌni ni ya,
vaa ni ka saꞌa ni ja tee ka ndiso kuechi ma,
ni ka skuita kaa de ya nuu krusi ma.
Te ndaka chaꞌa ni jani ini Suꞌsi ma ja ndoꞌo neni Jesús ma,
vaa kúni ya ja jin ndaniꞌi taꞌvi o a.
24 Visi ni ndoꞌo,
ni neni ya te ni jiꞌi ya ma,
kovaa ni ndaxteku ñaꞌa Suꞌsi ma,
vaa masu nawa kundee nuu ya ma.
25 Vaa saꞌa ni kaꞌan David ma ja saꞌa Jesús ma:
Saña chi ni yo jini sa ja ndimaa yoxtnuu kuaꞌan yoxtnuu vee Iya Tátnuni ma nuu sa a.
Vaa maa ya iyo ichi xiñi kuaꞌa sa ya,
te ûni konukuiñi vavaꞌa sa,
te masu nawa saꞌa ja kotuu sa.
26 Te chukan kúu ja ni ndusii ini xeen ini anua sa ya,
te jita sii ini xeen yuꞌu sa a,
te ndátatu ni‑kaꞌnu ni‑tuꞌu sa,
vaa kúkanu ini xeen ñaꞌa sa,
te koteku sa ni‑kani ni‑jika,
vi Suꞌsi.
27 Vaa masu xndoo ñaꞌa ni ini yavi kinee ñundeꞌyu sa ja tivi i ma,
ni masu kuaꞌa ni tnuꞌu ja ñayii jâ ni nduvii jâ ni ndundoo ini i ma,
te ndutneꞌe‑ka tuku i in‑ka jichi.
28 Vaa maa ni ni kaxtnuꞌu ichi vaꞌa ja saꞌa ja koteku sa a,
te maa ni ni saꞌa ja koo sii ini xen‑xeen sa,
vaa iyo ni jiꞌin sa a,
kúu de káꞌan de.
29 ’Ñani,
ndaka maa ni chi ni ka jini ni ja káꞌan sa a.
Ja ndaa kúu ja tee janaꞌa tnaꞌa o David ma chi ni jiꞌi de,
te ni kuyuꞌu de,
te ka jini o ndenu yinee de ma.
30 Kovaa David ma chi in tee ni yo ndakaxtnuꞌu tnuꞌu ni yo waꞌa Suꞌsi ma ni yo kuu de,
te ni yo jini de ja ni skuiso Suꞌsi ma ja ndokani ya in rey,
te in tee neꞌun saꞌya tata David ma ko kuu de.
31 Kuenda tnuꞌu ja ndeꞌya David ma kúu ja ni kaꞌan de ma,
ja ndateku Jesús ma.
Suni ni kaꞌan de ja masu kendoo ya yavi ni yinee ya ma,
ni a yikikuñu ya ma,
masu tivi i.
32 Te vaa jâ ni ndaxteku Suꞌsi ma Jesús ma,
te chukan chi ndaka sa ni ka jini jiꞌin nuu sa a ja sukan ni kuu ma.
33 Te jâ ni ndaa ya kuan noꞌo ya andivi ma,
te ni nukoo ya xiñi kuaꞌa Suꞌsi ma,
te ni ndutaꞌvi ya Xtumani maa Suꞌsi ma,
te ni tetniñu ya ya nuu ka iyo o a sukan ni skuiso ya ma.
Te chaꞌa kúu ja ni ka jinisoꞌo ni a,
jiꞌin ja ni ka jini ni a.
34 Vaa masu ni kaa David ma andivi ma,
kovaa saꞌa ni kaꞌan de:
Iya Tátnuni ma,
ni jiñaꞌa ya nuu iya tátnuni nuu sa a:
“Xiñi kuaꞌa sa ya kunukoo ni,
35 onde nú ni ndiꞌi ñayii ñatuu ka kunimani nuu ni ma,
ni chinee sa i chii jaꞌa ni ma”,
kúu ya jiñaꞌa ya.
Sukan ni kaꞌan David ma.
36 ’Jin konaꞌa ndaka ni ja ka kuu ni ñayii ñuu Israel ya ja maa Jesús iya ni ka skuita kaa ni nuu krusi ma,
ni saꞌa Suꞌsi ma ja maa ya kúu Iya Tátnuni ma,
te suni maa ya kúu Cristo iya ni tetniñu maa Suꞌsi ma ―‍kúu Pedro ma jiñaꞌa de.
37 Te tee ni ka ndututu ma,
nuu ni ka jinisoꞌo de ja káꞌan Pedro ma chi ni ka kuxii xeen ini de,
te ni ka jikan‑tnuꞌu de Pedro ma,
jiꞌin nuu ndaka‑ka tee ni tetniñu ya ma:
―‍Ñani,
¿nawa jin saꞌa,
nawa jin kuu sa,
sukan‑vaꞌa ndasakanu ini ñaꞌa Suꞌsi ma?
―‍ka kuu de ka jiñaꞌa de.
38 Pedro ma,
ni ndakoneꞌe de:
―‍Jin ndakokuiñi ni nuu Suꞌsi ya,
te jin kandija ni ya,
te jin kuandute ndi‑in ndi‑in ni ja maa Jesucristo ma,
sukan‑vaꞌa ndaka kuechi ni ma ndasakanu ini Suꞌsi ma.
Sani te jin niꞌi ni Xtumani Ndios ma ja skutaꞌvi ñaꞌa ya ma.
39 Vaa tnaꞌa ja ni skuiso ya ma chi ndaka ni jin niꞌi,
jiꞌin saꞌya ni ma,
jiꞌin ndaka ñayii ka iyo jika‑ka ma,
ndaka i ja kúni maa Suꞌsi iya tátnuni nuu o ma ja ndakana ya i ―‍kúu de jiñaꞌa de.
40 Tnuꞌu yaꞌa jiꞌin jaku‑ka tnuꞌu ni kaꞌan Pedro ma,
te káxtnuꞌu de naxe jin saꞌa ñayii ma.
Te ni jiñaꞌa de:
―‍Má jin kondikin‑ka ni sukan ka saꞌa ñayii ka kuneé ka ku‑uun ma ja ñatuu ka kandija i Suꞌsi ma ―‍kúu de jiñaꞌa de.
41 Te kuaꞌa xeen ñayii ni ka kandija Suꞌsi ma ja sukan ni kaꞌan de ma,
sani te ni ka jandute i,
te visi uni mil ñayii ni ka kandija ma kúu,
te ni ka ndandikin i tee ni tetniñu ya ma.
42 Te ndaka i ûni ni‑yuꞌu ni‑ini i ni ka yo saꞌa i ndaka ja ni ka yo kaxtnuꞌu tee ni tetniñu Jesús ma,
te vivii ni ka yo ketnaꞌa ini i,
te ni ka yo chindee tnaꞌa i nawa ka jiniñuꞌu in in i ma,
te vivii ni ka yo ndututu i ja jin kaa i xita ma,
te suni ni ka yo taꞌvi i xita tila ma sukan ni tatnuni ya ja jin ko saꞌa i ma te jin ndakaꞌán i sukan ni ndoꞌo ni neni ya ja jin kuu i ma,
te ni ka yo jikan‑taꞌvi,
ni ka yo jikan‑taꞌvi i nuu ya.
Sukan ni ka yo kuu ñayii ni ka kandija Suꞌsi ma xinañuꞌu kuiti ma
43 Te ndaka ñayii ma,
ja ni ka yo jini i kuaꞌa milagru jiꞌin seña ja ni ka yo saꞌa tee ni tetniñu Jesús ma ja maa Suꞌsi ma,
te ni ka yo yuꞌu i Suꞌsi ma,
te ñatuu na ja uꞌvi ni ka yo saꞌa‑ka i.
44 Ñayii ka kandija ya ma,
ni ka yo iyo tutu i,
te ni ka yo chindee tnaꞌa i nawa ni ka yo jiniñuꞌu in in i ma.
45 Te ni ka yo xiko i nawa ni ka yo nevaꞌa i ma,
te ni ka yo ndachindee tnaꞌa i nawa ka jiniñuꞌu ndi‑in ndi‑in i ma.
46 Ndaka kii ni ka yo ndututu i ini veñuꞌu kaꞌnu ma,
te suni sii ini ni ka yo ndututu i veꞌe ndi‑in ndi‑in i ma,
ja jin kaa i xita te jin taꞌvi i xita tila ma sukan ni tatnuni ya ja jin ko saꞌa i ma,
te inuu‑ni ni ka yo jani ini ndaka i te vivii ni ka yo ketnaꞌa ini i.
47 Te vivii ni ka yo chiñuꞌu i Suꞌsi ma,
te ni ka yo kaꞌan vaꞌa ndaka ñayii ñuu ma ja jin kuu i ma,
te ndi‑kivi ndi‑kivi ni yo saꞌa Suꞌsi ma ja kénda koo ñayii jin ndaniꞌi taꞌvi ma.